Na ile sposobów można wypowiedzieć tekst? „Do krytyków" Juliana Tuwima

Zajęcia przeprowadzić można w programie do spotkań online według poniższych wskazówek przy poszczególnych etapach:

Praca z tekstem: drugi moduł tej części zakłada pracę w parach, wykorzystaj zatem funkcję podziału na pokoje np. Breakout Rooms na platformie Zoom i podziel klasę na pary.

Chór czytających: Wykorzystując funkcję Breakout Rooms, podziel klasę na mniejsze grupy i poleć, by uczniowie przetestowali dyrygowanie chórem tak, by każdy miał szansę wcielić się w dyrygenta.

1. Z czym przychodzisz? 5 min.

Zacznij zajęcia od pytania: „z jaką emocją dziś przychodzisz?”. Uczniowie mogą podać jedno słowo lub też wyjaśnić  szerzej, co za nim stoi.

2. Praca z tekstem 10 min.

1. Zapowiedz, jaki jest temat zajęć i na jakim tekście będzie pracować. W rozgrzewce skorzystajcie z jego wybranego fragmentu.

Np.:

Miasto na wskroś mnie przeszywa!
Co się tam dzieje w mej głowie:
Pędy, zapędy, ognie, ogniwa,
Wesoło w czubie i w piętach,
A najweselej na skrętach!

2. Zaproś uczniów do wspólnego czytania wybranego fragmentu na kilka różnych sposobów, różnicując głos. Co chwila podawaj kolejne wskazówki:

- szybko

- wolno

- szeptem

- głośno

- bardzo wyraźnie

- ze zdziwieniem

- z radością

- przeciągając ostatnią literę w wersie.

3. Zapowiedz uczniom, że na tym etapie będziecie czytać ten sam fragment tekstu, wcielając się w konkretną postać. W tym celu przygotuj pudełko z kartkami, na których wypisz postaci, np.: król, ksiądz, wesołek, dziecko, komentator sportowy, wiolonczelista. Podziel klasę na pary, w których zaprezentują sobie nawzajem swoje wersje tekstu. 

3. Emocje 10 min.

1. Poproś uczniów by raz jeszcze, tym razem w ciszy, przeczytali cały tekst wiersza.

W jaki sposób się wypowiada się podmiot liryczny? Jaki emocje mu towarzyszą? Przeanalizujcie wspólnie konkretne wypowiedzi osoby mówiącej w wierszu i określcie osobę mówiącą.

2. Wróćcie do emocji, które uczniowie określili na początku zajęć – poproś uczniów, by sprawdzili, jak będzie brzmiał tekst czytany z tą właśnie emocją. Daj uczniom kilka minut na to, by każdy z nich przygotował recytację wiersza z wykorzystaniem podanej na początku zajęć emocji. Po zakończonym czasie przeznaczonym na zadanie poproś kilku chętnych uczniów o wygłoszenie wiersza.

4. Chór czytających 15 min.

1. Poproś, by uczniowie wybrali krótki fragment (słowo/dwa słowa/frazę z wiersza), która według nich w ich interpretacji najciekawiej brzmi.

2. Wyjaśnij, że ćwiczenie polega na stworzeniu wspólnego chóru z wykorzystaniem opracowanych wcześniej wypowiedzi. Każdy z uczniów wypowiada wybrany fragment i powtarza go, stosując się do znaków dyrygenta. 

Zacznijcie od wspólnego nauczenia się znaków tak, by każdy rozumiał komunikaty dyrygenta. Przykładowe znaki:

głośno – szeroko dłonie

cicho – blisko dłonie

szybko – szybki młynek dłońmi

wolno – wolny młynek dłońmi

3. Na początku wejdź w rolę dyrygenta tak, by każdy mógł się przekonać, na czym polega działanie: wskazuj uczniów, którzy kolejno włączą się do chóru i dawaj im znaki związane ze sposobem wypowiadania tekstu. Gdy już wszyscy dołączą do chóru głosów, wskazuj kolejno tych, którzy się wyłączają i milkną.

4. Ćwiczenie powtórzcie w grupach. Tym razem niech roli dyrygenta podejmą się uczniowie, decydując o kolejności włączania się kolejnych osób, a także wskazując głośność i tempo wypowiadanych słów za pomocą umówionych znaków.

5. Podsumowanie 5 min.

Zaproś uczniów do rozmowy, w której podsumujecie zadania. Podejmij następujące kwestie:

- Jak emocje wpływają na sposób wypowiadanych przez nas słów? Czy emocje można „usłyszeć”?

- Czy w recytacjach pojawiły się emocje, których nie było w samym tekście poetyckim? Jakie?

- Jak odebrali polifoniczny chór? Co sprawiło im trudność podczas recytacji? Co przyjemność?

Na zakończenie poproś uczniów o jedno słowo, które będzie dla nich osobistym podsumowaniem zajęć – jedno słowo, w którym zamknie się ich samopoczucie na ten moment po warsztatach albo coś, co wyniosą z zajęć, co było dla nich najważniejsze. Zadbaj o to, by każdy miał przestrzeń na wypowiedzenie się.