Poezja na jesień

W załączniku znajdują się teksty sześciu utworów („Jesień" Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, „Jesień" Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, „Wyszło Z Boru Ślepawe, Zjesieniałe Zmrocze..." Bolesława Leśmiana, „Liście jesienne" Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, „Jesień" Leopolda Staffa i „Wspomnienie" Juliana Tuwima. Ten zbiór można poszerzyć o kolejne utwory, np:

- Danuta Wawiłow „Człowiek ze złotym parasolem",

- Edward Stachura „Jesień",

- Wojciech Młynarski „Jesienny Pan",

- Władysław Broniewski „Wiersz przeciwjesienny".

 

1. Rozgrzewka 5 min.

Zanim uczniowie wejdą do sali, podziel przestrzeń, w której pracujecie, na cztery części – możesz to zrobić za pomocą taśmy malarskiej. Na środku każdej z nich zapisz inną porę roku: wiosna, lato, jesień, zima. Przed wejściem do sali poproś uczniów, by każdy z nich odnalazł miejsce przypisane do jego ulubionej pory roku. Zapowiedz, że zadasz jeszcze kilka pytań. Możesz je przygotować samodzielnie lub skorzystać z poniższej listy:

- W której porze roku najwięcej się śmiejesz?

- Kiedy najwięcej czasu spędzasz poza domem?

- Kiedy najłatwiej jest Ci się uczyć?

- Z którą porą roku jest najbardziej związane Twoje hobby?

2. Zoom na jesień 5 min.

Poproś, aby klasa podzieliła się na dwie grupy: jedna tworzy koło wewnętrzne, a druga zewnętrzne. Osoby stają do siebie twarzami. Powiedz, że tematem dzisiejszego spotkania jest jesień i za moment porozmawiają o niej w zmieniających się parach. Zadanie będzie miało trzy rundy, z których potrwała dwie minuty. Po każdej z nich osoby z zewnętrznego koła będą się przesuwać o jedną osobę zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Pytania:

Runda 1: Co jest charakterystycznego w jesieni?

Runda 2: Z czym Ci się kojarzy jesień?

Runda 3: Czym jesień różni się od innych pór roku?

3. Jesienna postać 20 min.

Po zakończeniu poprzedniego zadania powiedz grupie, by znów zewnętrzne koło przesunęło się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Grupa wewnętrzna jest teraz gliną, a zespół zewnętrzny – rzeźbiarzami. Zadaniem rzeźbiarzy jest przygotowanie rzeźby pod hasłem „jesienna postać”. Będzie się to odbywać w kilku etapach:

1. Rzeźbiarze ustawiają swoje rzeźby w wybranej pozycji. Gdy wszyscy są gotowi, zewnętrzne koło przesuwa się o jedną osobę zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
2. Tym razem rzeźbiarze uczą rzeźbę jednego gestu, który ta będzie wykonywała. Gdy wszyscy są gotowi, zewnętrzne koło przesuwa się o jedną osobę zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
3. Rzeźbiarze oglądają dzieła i mają możliwość nauczenia rzeźby jednego zdania, które ta będzie wypowiadać. Warto zwrócić uwagę na tembr głosu oraz moment wypowiadania słów.

Na koniec następuje prezentacja rzeźb. Wcześniej jednak warto się upewnić, że każdy dokładnie zapamiętał swoją pozę, ruch i zdanie, ponieważ elementy zostaną wykorzystane w dalszej pracy. Po wszystkich prezentacjach, osoby, które dotychczas były gliną, stają się rzeźbiarzami. Cykl pracy powtarza się.

4. Wybór bohatera 5 min.

Podziel grupę na pięcioosobowe zespoły – najlepiej, by składały się one z przypadkowych osób. Poproś, by członkowie zespołów kolejno zaprezentowali sobie ruchome rzeźby. Niech każda grupa wybierze jedną postać, która ich zdaniem w najciekawszy sposób realizuje hasło „jesienny bohater”. Poproś, by wszyscy w grupie wcielili się w tę rzeźbę – niech dopracują pozycję ciała, gest i zdanie. Następnie zaprezentujcie postaci wybrane przez poszczególne zespoły.

5. Charakterystyka bohatera 10 min.

Rozdaj grupom papier i markery. Poproś, by każdy zespół scharakteryzował swojego bohatera. Powiedz, że celem zadania jest jak najdokładniejsze przyjrzenie się tej postaci, więc charakterystyka może zawierać również: wiek, zawód, pasje, przyzwyczajenia, wydarzenia z życia itp.

6. Co on mówi? 15 min.

Rozdaj każdej grupie dwa/trzy zestawy wierszy o jesieni (załącznik nr 1) i poproś, by wspólnie zastanowili się, jakie słowa, zdania, fragmenty pochodzące z tych tekstów mogłaby wypowiedzieć ich postać.

7. Jesienny poeta 25 min.

Poproś, by każdy zespół z zaznaczonych fragmentów (nie trzeba wykorzystać wszystkich) ułożył wiersz, którego autorem mogłaby być stworzona przez nich postać. Poproś, by wyraźnie zapisali go na kartce B2. Po zakończeniu pracy przez grupy możecie wywiesić na ścianach sali wiersze (a także charakterystykę postaci stworzoną przez każdą z grup). Daj uczniom czas na swobodne przemieszczanie się pomiędzy pracami i lekturę prac w ciszy. Jeśli masz więcej czasu, daj grupie chwilę na wymyślenia sposobu performatywego zaprezentowania swojego tekstu.

8. Podsumowanie 5 min.

Zapytaj uczniów, czy ich zdaniem wiersze, które powstały, są podobne, czy różnią się od siebie? Jaki obraz jesieni się z nich wyłania? Zapytaj również, jakie są ich inne przemyślenia i obserwacje dotyczące pracy.