Sposób na nauczyciela. Na podstawie wspomnień Melchiora Wańkowicza

Aby zrealizować ten scenariusz w wersji zdalnej, zaproś uczniów do dwóch działań.

Działanie 1

Skorzystaj z platformy, która umożliwia uczniom pracę w grupach (np. Zoom). Podziel uczniów na grupy (w aplikacji Zoom umożliwia to opcja Breakout Rooms w menu na dole okna - po jej wybraniu można określić liczebność zespołów i czas pracy w grupach). Poproś uczniów, aby omówili w tych zespołach zagadnienia z etapu pierwszego:

- strategie: Jakie są strategie uczniów na ściąganie i przeciąganie lekcji? W jaki sposób reaguje na to zachowanie nauczyciel? Jakie są konsekwencje (krótkofalowe i długofalowe) zachowania uczniów?

- emocje: Jakie emocje sytuacja wywołała w bohaterach? Jakie emocje może odczuwać nauczyciel, a jakie uczniowie – zaangażowani w przebieg wydarzeń oraz pełniący rolę obserwatorów?

- ciało: Poproś, by zespoły zastanowiły się nad tym, jak uczucia wpływają na fizyczność analizowanych bohaterów. Niech zwrócą uwagę na elementy takie jak: ruch, mimika, energia i dynamika nauczyciela i uczniów.

Działanie 2

To działanie uczniowie realizują samodzielnie w domu, dlatego daj im na to więcej czasu. Zaproponuj, by przeprowadzili badania wśród domowników dotyczące ich szkolnych doświadczeń. Uczniowie mogą porozmawiać z rodzeństwem, rodzicami czy też zadzwonić do kogoś, np. do dziadków. Zebrane inspiracje niech zbiorą w formie poradnika „Sposób na nauczyciela". Może on mieć formę tekstu lub audiobooka/podcastu. Gotowe materiały mogą zamieścić online na platformie wymiany, z której korzystacie (grupa na messengerze, dysk googla itp.) lub przeczytać na forum w ramach kolejnej telekonferencji.

Jeśli masz możliwość, stwórz też własny odcinek poradnika lub napisz tekst o sposobie na nauczyciela, by wspólnie z uczniami wziąć udział w procesie, do którego ich zapraszasz.

O przygotowanych pracach porozmawiajcie podczas kolejnego spotkania online.

1. Strategie i taktyki - rozpracowywanie 45 min.

1. Przed zajęciami poleć uczniom, aby przeczytali tekst Wańkowicza. Jeśli wolisz przeczytać go na lekcji, to zacznijcie od wspólnej lektury. Zapytaj o wrażenia z lektury. Jeśli pojawiły się w tekście niezrozumiałe dla uczniów zwroty czy wyrażenia – wyjaśnij je.

2. Podziel uczniów na pięć zespołów. Powiedz, że za chwilę każda grupa przyjrzy się fragmentowi lekcji związanej z wylosowanym przedmiotem (niemiecki, francuski, łacina, matematyka, religia). Zapowiedz, że zadanie będzie miało kilka etapów i poproś o przygotowanie notatek z każdego z nich. Celem pracy jest zbadanie relacji między pedagogiem a uczniami. W każdym etapie daj uczniom 3-5 minut na rozmowę.

Runda 1: Strategie. Jakie są strategie uczniów na ściąganie i przeciąganie lekcji? W jaki sposób reaguje na to zachowanie nauczyciel? Jakie są konsekwencje (krótkofalowe i długofalowe) zachowania uczniów?

Runda 2: Emocje. Jakie emocje sytuacja wywołała w bohaterach? Jakie emocje może odczuwać nauczyciel, a jakie uczniowie – zaangażowani w przebieg wydarzeń oraz pełniący rolę obserwatorów?

Runda 3: Ciało. Poproś, by zespoły zastanowiły się nad tym, jak uczucia wpływają na fizyczność analizowanych bohaterów. Niech zwrócą uwagę na elementy takie jak: ruch, mimika, energia i dynamika nauczyciela i uczniów.

3. Zapowiedz zespołom, że wspólnie przygotujecie teatralną serię poradnikową „sposób na nauczyciela”. Każda grupa przygotuje jeden rozdział dotyczący opracowywanej dotąd lekcji przedmiotu. Zaznacz, że prezentacja powinna być wykonana w konwencji poradnika. Grupy mogą wybrać, czy będzie to klasyczny informator, tutorial DIY (zrób to sam), program telewizyjny, tutorial youtubera czy stylistyka filmu przyrodniczego „z kamerą w szkolnej dżungli”. Możesz też przydzielić losowo każdej grupie jedną z konwencji. Zaznacz, że prezentacja ma być inspirowana metodami ze wspomnień Wańkowicza, nie musi być całkowicie wierna tekstowi – uczniowie mogą improwizować, dopisywać dodatkowe wypowiedzi czy zachowania.

4. Poproś o zaprezentowanie efektów pracy na forum. Zapytaj uczniów o wrażenia z prezentacji. Porozmawiajcie najpierw o zaprezentowanych sposobach na nauczycieli, a potem wymieńcie komentarze na temat formy teatralnej scen.

2. Sposób na nauczyciela, czyli zapis doświadczeń 40 min.

1. Zaproponuj uczestnikom dopisanie kolejnej, współczesnej karty szkolnych wspomnień z cyklu „sposób na nauczyciela”. Poproś uczniów, aby sięgnęli pamięcią do znanych im doświadczeń i opisali jedno zdarzenie z wybranej przez siebie lekcji. Zaznacz, że uczniowie mogą sięgnąć po własne historie lub znane im przypadki. Mogą też ubarwiać historie, dodawać elementy fikcyjne, nadawać wydarzeniom i postaciom parodystyczne zabarwienie. Daj uczniom 10 minut na przygotowanie.

2. Poproś ochotników o przeczytanie tekstów. Zapytaj uczniów o metody, jakich użyli uczniowie, aby „przechytrzyć” nauczyciela, z jaką reakcją się to spotkało, jakie były skutki tego działania.

3. Podsumowanie 5 min.

Zapytaj uczniów, na ile relacje między nauczycielami i uczniami opisane przez Wańkowicza są aktualne. Co się od czasów autora zmieniło, a co nie? Na koniec zapytaj uczniów o wrażenia z zajęć.