Celem zajęć jest stworzenie okazji do rozwijania myślenia metaforycznego. Uczniowie szukają metafor dla relacji międzyludzkich, posługując się słowem, obrazami i teatrem. Inspiracją do pracy będzie picturebook„Dwoje ludzi" Iwony Chmielewskiej – konspekt lekcji służy wprowadzeniu do zapoznania się z tą książką obrazkową. Zajęcia można przeprowadzić w dwóch wariantach w wymiarze jednej lub dwóch godzin lekcyjnych.
Przestrzeń pozwalająca na ruch i pracę w grupach.
Przedmioty dostępne w sali.
1. Wprowadzenie
Stańcie w kole. Przywitaj uczniów i zapowiedz, że inspiracją do dzisiejszym zajęć jest książka obrazkowa pt. „Dwoje ludzi”. Zapowiedz, że będziecie dziś tworzyć samodzielnie porównania i przyglądać się im w odniesieniu do relacji międzyludzkich.
2. Metafory w języku i ciele
Pomyśl jak liczna jest Twoja grupa i ile czasu możesz zaplanować na rozgrzewkowe przygotowanie do działań. Możesz zaproponować grupie wszystkie poniższe działania lub wybrać niektóre z nich.
a) Stańcie w kole. Poproś uczniów, by każdy kolejno dokończył zdanie: „Jestem jak...”. Niech dodatkowo zaprezentuje przy tym dowolny gest. Jeśli grupa nie jest zbyt liczna, możesz poprosić wszystkich uczniów, by powtarzali każde zdanie uważnie odtwarzając intonację głosu i szczegóły wykonywanego gestu.
b) Zacznijcie poruszać się po sali w różnych kierunkach. Zaproponuj różne sposoby chodzenia, używając zdania: „Chodzić jak...”. To mogą być najbardziej abstrakcyjne porównania, np. chodzić jak klucz do wielkich drzwi, chodzić jak okno, chodzić jak kwiat... Zadaniem każdego ucznia jest poszukanie w ciele takiego sposobu poruszania się, który jego zdaniem oddaje podane hasło.
#metakomentarz#
c) Poproś, by uczniowie nadal poruszali się po sali, a na Twoje klaśnięcie łączyli w pary. Ich zadaniem jest przeprowadzenie dwuminutowej rozmowy, podczas której obie osoby dokończą podane przez Ciebie zdanie:
Gdybym była / był owocem. to byłabym / byłym...
Gdybym była / był przedmiotem z kuchni, to byłabym / byłbym...
Gdybym była / był piosenką, to byłabym / byłbym...
Gdybym była / był pogodą, to byłabym / byłbym....
Każda osoba ma jedną minutę, żeby dokończyć zdanie i powiedzieć dlaczego. Poproś o kilka zmian w parach.
1. Zrób burzę mózgów w klasie: poproś uczniów, aby wskazali różne typy relacji, które łączą ludzi. Wypiszcie je na tablicy (np. przyjaźń, rodzicielstwo, rodzeństwo, szef-pracownik, babcia z wnukiem...).
2. Podziel uczniów na cztero-pięcio-osobowe grupy. Poproś uczniów, aby porozmawiali o tym, co jest charakterystycznego dla tego rodzaju relacji. Niech postarają ' się zakończyć rozmowę w grupie stworzeniem zdania-porównania (Relacja przjaźni jest jak..., Relacja matki z dzieckiem jest jak...).
3. Poproś uczniów, by w grupach zbudowali ze swoich ciał rzeźby pokazujące te relacje.
4. Zaprezentujcie sobie rzeźby i omówcie każdą z nich. W dyskusji zwracajcie uwagę na efekty metaforycznego myślenia, jakie można tam dostrzec. W jaki sposób za pomocą ciał została oddana określona relacja? Pamiętajcie, żeby nie zgadywać, jaki to typ relacji – nazwijcie ją, zanim zaprezentujecie każdą rzeźbę. Omówienie niech dotyczy tego, jakich znaków użyła grupa, żeby pokazać daną relację, na jaki jej aspekt zwróciła uwagę.
5. Na zakończenie tej części, zapytaj uczniów, jak rozumieją pojęcie „myślenie metaforyczne”. Co ich zdaniem je charakteryzuje?
1. Niech uczniowie dalej pracują w tych samych grupach. Mają za zadanie ułożyć krótkie scenki pokazujące metaforę relacji, na której pracowali. Niech inspiracją będą dla nich porównania, które ułożyli indywidualnie i omówili w grupach.
2. Dodatkowo, każdej z grup daj zadanie, by do przedstawienia metafory użyli jakichś przedmiotów dostępnych w sali, np.:
-użyjcie czegoś z Waszej odzieży;
- użyjcie krzeseł;
- użyjcie długopisów;
- użyjcie książek;
- użyjcie kwiatów doniczkowych.
3. Zaproś zespoły do prezentacji scen.
4. Po wszystkich prezentacjach, porozmawiajcie o scenach. Zwróćcie uwagę na sposoby budowania metafor teatralnych, jakie pojawią się w scenach. Porównajcie sceny i rzeźby – co się zmieniło po wprowadzeniu ruchu i przedmiotu do scen? Co nowego wprowadziły one do myślenia o tych samych relacjach między ludźmi?
Dowiedz się, jak uczniom pracowało się podczas tych zajęć. Zapytaj ich, co przekładanie tematu relacji na język ciała, ruchu i przedmiotów wprowadziło do ich postrzegania określonych relacji.
Iwona Chmielewska, „Dwoje ludzi", Poznań 2014.
