Pomruki, szelesty i pogłosy, czyli o tym, jak zbudować spektakl teatralny wokół dźwięku – część III

Scenariusz zajęć inspirowany jest cyklem warsztatów „Śpiewy historyczne” realizowanym w ramach Projektu Off Opera 2019 – www.offopera.pl.

1. Wprowadzenie i rozgrzewka 20 min.

1. Usiądź z uczniami w kręgu. Przypomnijcie wspólnie, co wydarzyło się na poprzednim warsztacie, jakie teksty dramatyczne powstały. Zastanówcie się, czy udało Wam się znaleźć motyw przewodni łączący wszystkie sceny.

Po zakończonej rozmowie wprowadzającej poproś, by uczniowie wrócili do grup z poprzednich zajęć. Zapowiedz, że będą pracować w tych samych zespołach nad znalezieniem formy scenicznej dla przygotowanych tekstów.

Jeśli zdecydowaliście się na spektakl w formie spaceru performatywnego, przekaż uczniom, że dalszy etap pracy powinien odbywać się w przestrzeniach, w których rozgrywa się akcja ich scen.

2. Poproś, by każda grupa przygotowała jedno działanie rozgrzewkowe, które poprowadzi dla całej grupy w „swojej" przestrzeni szkolnej. Ważne jest to, by uczestnicy spróbowali stworzyć takie zadanie, którego charakter (temat, forma) nawiązywać będzie do miejsca, w którym poprowadzą je dla pozostałych zespołów.

Następnie (o umówionej wcześniej godzinie), wyrusz z uczniami na spacer po szkole, podczas którego odwiedzicie poszczególne miejsc i wspólnie wykonacie zaproponowane przez poszczególne grupy zadania. 

3. Gdy wykonacie ostatnie ćwiczenie, usiądź z uczniami w okręgu i krótko porozmawiajcie o tym, w jaki sposób poszczególne ćwiczenia rozgrzewkowe nawiązywały do przestrzeni, w której je wykonywaliście.

2. Praca nad etiudami 45 min.

Po zakończonej rozgrzewce, poinformuj uczniów, że kolejny etap pracy potrwa 45 minut, a jego efektem będzie etiuda teatralna. Przekaż, że praca nad scenami będzie rozwijana kolejnymi, mniejszymi zadaniami.

1. Poproś uczniów, by przeczytali tekst na głos z podziałem na role. Zachęć, by podkreślili w tekście słowa (zdania, frazy) które ich zdaniem są najważniejsze. Następnie poproś, by przedyskutowali w grupach, które fragmenty zostały przez nich wybrane i dlaczego.

2. Przekaż, by odsłuchali dźwięki, które były inspiracją dla powstania tej sceny, a następnie wybrali te, które chcą, żeby wykorzystać w scenie. Swoje wybory niech przedyskutują w grupie.

3. Następnie zachęć grupy, by przeczytały scenariusz (lub jego fragmenty – w zależności od wyboru najważniejszych scen, sekwencji) w różnych miejscach przestrzeni, w której pracują. Niech przedyskutują, które miejsce jest, ich zdaniem, najbardziej odpowiednie. A może chcą rozmieścić osoby mówiące w różnych przestrzeniach?

4. Poproś, by uczniowie zastanowili się, jakie dźwięki – charakterystyczne dla ich przestrzeni – mogą sami stworzyć, wydobyć z elementów pomieszczenia, w którym się znajdują. Niech wprowadzą te dźwięki do przygotowywanej sceny.

Możesz też skorzystać z dodatkowych zadań dla pracy nad etiudami, np: 

• wprowadźcie do etiudy powtarzający się motyw muzyczny (muzyka w tle),
• zmieńcie początek waszej etiudy w taki sposób, by rozpoczynał ją utwór z waszego zestawu dźwięków,
• zmieńcie puentę waszej etiudy w taki sposób, by kończył ją utwór z waszego zestawu dźwięków,
• włączcie do etiudy dźwiękową interakcje z publicznością,
• włączcie do etiudy element chóru jako formy muzycznej (chór recytowany, śpiewany),
• wybierzcie jeden dźwięk z waszej etiudy, który nie będzie odtwarzany, ale sami będziecie go naśladować.

3. Prezentacja i dyskusja 25 min.

Poproś grupy, by kolejno zaprezentowały przygotowane etiudy. (Jeśli zdecydowaliście się na spektakl w formie spaceru performatywnego, odwiedzajcie kolejne miejsca na mapie szkoły). Po zakończeniu prezentacji usiądźcie w okręgu i przedyskutujcie wszystkie obejrzane sceny. Omawianie poszczególnych etiud rozpoczynaj od zestawienia obejrzanej sceny i jej pierwotnego scenariusza. Podczas rozmowy możesz skorzystać z poniższych zagadnień:

• Jakie znaczenia zostały podkreślone w stworzonych scenach? Jakie teatralne znaki (symbole, metafory) pojawiły się w etiudach? Jakie inne środki wyrazu zostały wprowadzone przez grupę?
• Jakie sensy zostały wydobyte przez grupę na pierwszy plan? Na co został położony nacisk? A które elementy zostały pominięte? (Poproś autorów scenariusza o włączenie się do dyskusji).
• Jak funkcjonuje w scenach przestrzeń dźwiękowa? Jaką rolę odgrywa dźwięk?
• Jaki pejzaż dźwiękowy skzoły wyłania się z całej sekwencji scen?

Dodatkowo wprowadź do dyskusji temat struktury i organizacji przygotowywanego spektaklu:

• Jaka, Waszym zdaniem, powinna być kolejność prezentacji etiud? Jak będzie przebiegał pokaz?
• Kogo zamierzacie zaprosić na spektakl?
• W jaki sposób zamierzacie włączyć publiczność do spaceru po szkole? Jak zachęcicie ich do tego, żeby ruszyli w wędrówkę po szkole?
• Jak wyobrażacie sobie zakończenie pokazu?

Na zakończenie krótko podsumuj rozmowę.