Krótkie wierszyki Jana Brzechwy z cyklu „ZOO” to popularny materiał literacki. Wiele z nich znamy z „Akademii Pana Kleksa” lub z ćwiczeń dykcyjnych. Krótkie, melodyjne i rytmiczne łatwo zapadają w pamięć. To również bardzo wdzięczny materiał teatralny pozwalający uwolnić dziecięcą wyobraźnię i energię – podczas tych zajęć pomogą one dzieciom przejść drogę od zabawy do tworzenia teatru.
Przestrzeń umożliwiająca ruch całej klasy i pracę w grupach.
Kartki A4, farby i przybory do malowania, kleje, nożyczki. Wydrukowane wiersze Jana Brzechwy z cyklu „ZOO”, każdy na osobnej kartce. Pudełka w kształcie sześcianu o krawędzi ok. 15 cm.
1. Umieść w kapeluszu kartoniki z nazwami zwierząt pojawiających się w wierszach Jana Brzechwy z cyklu „ZOO”. Zaproś uczniów do koła i poproś, aby wylosowali po jednym zwierzęciu z kapelusza, a następnie po kolei zaprezentowali je, nie używając nazwy (sposób poruszania się, cecha charakterystyczna, odgłos). Niech pozostałe osoby zgadują, jaki zwierzak jest pokazywany.
2. W kolejnej rundzie poproś, aby każdy uczeń dodał do zwierzęcia przymiotnik na literę taką jak wylosowane zwierzę (np. płaczliwy pies, kulawy kot, miła myszka, chorowity chomik, żartująca żyrafa, leniwy lew, itd.). Poproś o dobranie się w pary i pokazanie sobie nawzajem wybranych cech.
Jako wprowadzenie możesz przeczytać wiersz Jana Brzechwy „ZOO”.
Podziel klasę na zespoły sześcioosobowe.
Rozdaj każdej grupie po pudełku i farby z przyborami. Każdy uczeń losuje zwierzę spośród 19 z cyklu „ZOO” (niektóre mogą się powtarzać, jeśli klasa jest liczniejsza). Następnie ma za zadanie namalować wylosowane zwierzę i nakleić na pudełko, tworząc wspólnie z innymi kostkę do gry.
1. Poproś o przeczytanie wierszyków w grupach na głos. Zapowiedz, że zadaniem dzieci jest stanie się ekspertem od danego zwierzęcia: określenie jego charakterystycznych cech i oddanie ich za pomocą własnego ciała. Zwróć uwagę dzieci na to, że każde zwierzę posiada cechy właściwe dla swojego gatunku: rozmiar, masę ciała, chód, tempo poruszania się, odgłosy oraz cechy indywidualne lub sytuacyjne, np. jest głodne lub najedzone w danym momencie, kulawe, podekscytowane, przyczajone, smutne. Poproś uczniów o zrobienie jak najpełniejszej charakterystyki wylosowanego zwierzaka.
2. Następnie poproś, aby zgromadzone cechy każdy spróbował pokazać za pomocą własnego ciała. Podkreśl, że wszystkie cechy można pokazać używając gestu, ruchu, głosu, mimiki. Niech każdy zastanowi się, nad tym, jak chce zaprezentować wylosowane zwierzę i jak może uwydatnić elementy, które wynikają z treści wierszyków. Niech pomyśli, jak jego zwierzę się porusza, w jakim jest nastroju, jaki odgłos wydaje, jaki ma wyraz twarzy, w jakiej sytuacji znajduje się w wierszu (może się właśnie budzi, może układa się do snu, może ucieka, może się chowa?).
3. Zapowiedz, że ostatnim etapem jest wymyślenie scenicznej prezentacji wierszyka dotyczącego wylosowanego zwierzęcia. Poproś każdego ucznia, aby zastanowił się, do czego w swojej etiudzie chce zaprosić pozostałych członków grupy: co będą robić, jakie wyznaczy im role?
4. Poproś dzieci, aby wyznaczyły kolejność zwierząt, według której będą pracować nad etiudami. Następnie niech zajmują się pracą nad każdym z pokazów zgodnie z instrukcjami osoby odpowiedzialnej za dane zwierzę.
Pora na zaprezentowanie przygotowanych scen. Zapowiedz, że posłuży Wam do tego kostka do gry. Poproś grupy, aby wymieniły się kostkami – rzuty decydują o tym, które etiudy będą pokazywane. Po każdym z nich następuje prezentacja.
Jan Brzechwa, „Bajki Brzechwy. ZOO", Kraków 2013.
