Król Edyp

1. Powitanie i rozgrzewka 10 min.

Powitaj uczniów i zapoznaj ich z przebiegiem zajęć. Zapowiedz, że zaczniecie od przyjrzenia się informacjom zebranym na temat „Króla Edypa”, poznacie nowe pojęcia oraz podejmiecie własną twórczej pracę inspirowaną omawianą tragedią.

Poproś uczniów o dobranie się w pary. Każda osoba z duetu losuje po jednym haśle (do wyboru: los, przeznaczenie, świadomość, wiedza o sobie samym, poznanie prawdy, nieświadomość). Zadaniem każdej z osób w parze jest wyjaśnić drugiej osobie, jak rozumieją wylosowane zagadanie. Po trzech minutach następuje zmiana. Ważne, aby w czasie uczniowie posługiwali się przykładami i określali emocje, które mogą towarzyszyć danym doświadczeniom. Podkreśl, że na razie nie można odnosić się do przykładów z tragedii „Król Edyp” – chodzi o ogólne wyjaśnienie wylosowanych pojęć.

2. Porządkowanie informacji 20 min.

Rozdaj uczniom fragmenty tekstu Marii Janion dotyczący tragedii Edypa. Głośne odczytanie na forum klasy. Poproś uczniów, by na podstawie przeczytanego tekstu i własnych spostrzeżeń dotyczących tragedii spróbowali odpowiedzieć na pytania:

 - na czym polega tragizm Edypa?

- co „pcha” Edypa w ramiona przeznaczenia?

- w jaki sposób świadomość buduje naszą tożsamość? Czym jest w życiu człowieka?

- jak wyjaśnisz słowa: „Poprzez piekło prawdy dostąpił błogosławieństwa widzenia”

3. Rozgrzewka przed zadaniem inscenizacyjnym 5 min.

Poproś uczniów, by stanęli w kręgu. Dawaj im następujące zadania do wykonania:

- wyciągnij ręce przed siebie;

- wyciągnij ręce do góry;

- wykonaj luźne podskoki;

Następnie pokaż dłonią cztery poziomy głośności mówienia: szept (najniżej), półgłos (nieco wyżej), normalny głos (wyżej), krzyk (ręka uniesiona w górę). Poleć uczniom, by podążając za ułożeniem Twojej dłoni powiedzieli zdanie: „Którego szukasz, ty jesteś mordercą” z rożnym natężeniem dźwięku, dzieląc zdanie na dwie części. Intensywność brzmienia może wskazywać Ty bądź uczniowie.   

Możesz też poprosić uczniów o to, by podali własne zdania z tragedii, które charakteryzują Edypa i spróbowali nadać im odpowiedni emocjonalny ton w formie chóralnej.

4. Inscenizowanie 40 min.

Podziel uczniów na cztery grupy. Każdej z grup rozdaj po dwa fragmenty sceny spotkania Terezjasza z Edypem. Zadaniem jest przeczytanie scen. Poproś, by członkowie zespołów zastanowili się nad emocjami bohaterów, które pojawiają się w tych fragementach.

Daj zespołom kilka minut na lekturę i rozmowę. Następnie poproś o wybranie jednego z fragmentów i takie jego zainscenizowanie, żeby oddać jak najwięcej emocji. Zaznacz, że każda z grup wylosuje inny środek wyrazu, którym ma się posłużyć w budowaniu swojej sceny. Możesz podzielić grupy na:

- „choreograficzne” (posługują się tylko ruchem, bez słów),

- „dźwiękowe” (dominującym środkiem wyrazu jest dźwięk, muzyczność, nie same wypowiadane słowa);

- „tekstowe” (posługujące się słowem, ale niekoniecznie dosłownie cytujące fragmenty sztuki);

- "animacja dłońmi" (uczniowie jako środek ekspresji wykorzystują jedyne dłonie - można nimi uderzać, klaskać, wchodzić w interakcje z inną osobą ect.);

- "plastyczne/lalkowe" (głównym środkiem ekspresji są dostępne przedmioty – plecaki, długopisy, ubrania).

Każdej z grup wynacz tę samą ilość czasu na przygotowanie i realizację pomysłu – 10 min. Pomysły nie muszą być „doskonałe” i „skończone” - mogą być szkicem, dobrym na tyle, aby móc je pozkazać innym. Ważne, aby zespoły skoncentrowały się na tym, w jaki sposób użyć określonego środka ekspresji d wyrażenia emocji bohaterów.

Zaproś grupy do prezentacji scen. Po wszystkich prezentacjach moderuj dyskusję uczniów – poproś, aby przyjrzeli się, jakie emocje dominują w zachowaniu Edypa w poszczególnych scenach. Jak użyte przez różne zespoły środki wyrazu przekładały się na wyrażanie tych emocji. Można też zapytać – jaka forma teatralna najlepiej oddała istotę tej sceny, jakie środki, według ich idywidualnego odbioru, robiły najmocniejsze wrażenie. Ważne, aby uczniowe (aktorzy) mówili też o emocjach, które towarzyszyły ich własnym kreacjom.   

 

5. Podsumowanie 15 min.

Nawiąć do ćwiczenia, w którym wszyscy powtarzali zdanie „Którego szukasz, Ty jesteś mordercą”. Z wybranych fragmentów sztuki niech uczniowie wybiorą inne cytaty, które uważają za silne - zostają w pamięci, mówią w zaskakujący sposób o naturze ludzkiej. Poproś, aby uczniowie wymienili się wybranymi cytatami o opowiedzieli o motywacjach - niech wskażą, dlaczego dany cytat może „otwierać głowę”, pokazywać interesujące spojrzenie na drugiego człowieka.   

 

Na koniec zasugeruj uczniom inne możliwośći poznania historii Edypa (spektakl teatralny w najbliższym mieście, filmy, inne przekłady).