Przepis na baśń

1. Galeria baśniowych przedmiotów 5 min.

Przed zajęciami przygotuj miejsce do ekspozycji przyniesionych przez uczniów przedmiotów. Zanim uczniowie wejdą do sali, poproś ich, by każdy wyjął swój przedmiot/rysunek i umieścił go na stole. Następnie zaproś klasę, do obejrzenia wszystkich elementów zebranych w „Galerii baśniowych przedmiotów”.

Zbierz uczniów wokół ekspozycji. Zapytaj, z jakimi bajkami kojarzą się im przedmioty? Czy rzeczy te pojawiają się w różnych bajkach, czy tylko w jednej? Jaką spełniają w nich funkcję?

2. Baśń od kuchni - składniki 10 min.

Podziel uczniów na grupy cztero-pięcioosobowe. Każdej grupie przydziel inne zagadnienie (w licznej klasie dwa zespoły mogą pracować nad tym samym pytaniem). Poproś, by zastanawiając się nad otrzymanym zagadnieniem, uczniowie porównali w grupie swoje baśnie, poszukali w nich podobieństw i różnic.

Wariant: Jeśli masz więcej czasu na pracę nad budową baśni, możesz potraktować poniższe zagadnienia jako kolejne polecenia dla każdej z grup.

W obu wariantach przedstawcie na koniec wnioski poszczególnych zespołów.

1. Kim jest bohater baśni? Czym się charakteryzuje? (pytania pomocnicze: czy jest to osoba zamożna czy biedna? Z jakiej rodziny pochodzi? Czy jest szczęśliwa czy też pokrzywdzona przez los?)
2. W jakiej postaci pojawia się dobro i zło?
3. Czy pojawiają się elementy fantastyczne/nierealistyczne? Jeśli tak, to jakie?
4. Jak kończą się baśnie? Czy wszystkie mają morał?

Daj uczniom 5-8 minut na pracę w grupach. W trakcie prezentacji notuj wnioski grupy – tak, aby stworzyć rodzaj mapy baśni jako gatunku ze wspólną legendą.

3. Jak brzmiałaby definicja baśni, gdyby była… potrawą do ugotowania? 5 min.

Zaproponuj uczniom wspólne stworzenie przepisu na bajkę – zapiszcie go na tablicy (poproś, by uczniowie notowali w zeszytach). Możesz też zaproponować, by każda grupa opracowała swój przepis, wykorzystując zebrane na tablicy informacje.

Przykładowy przepis: Weź po jednym (lub więcej, ale zachowaj proporcje) dobrym i złym bohaterze. Dodaj pomocnika – może być roślinny lub zwierzęcy, zależy od gustu i diety codziennej. Dorzuć kopę przeciwności losu, szczyptę magii i wymieszaj. Umieść wszystko w zamku lub lesie do wyrośnięcia. Gdy temperatura się podniesie zagnieć wszystko jeszcze raz i wstaw do piekarnika. Całe zło wyparuje od gorąca. Na koniec polukruj i świętuj pomyślne zakończenie.

4. Smakujemy bajkopisarstwa 20 min.

Poproś uczniów, by każdy stworzył własną, krótką baśń, inspirowaną przyniesionym przez nich przedmiotem (może stać się głównym bohaterem, może też pełnić kluczową funkcję w toku opowieści). Zaznacz, że warto skorzystać ze przygotowanego przepisu na baśń. Opowieść nie powinna jednak powielać żadnej istniejącej baśni – niech uczniowie wyobrażą sobie, że ich przedmiot ma się pojawić w zupełnie nowej historii – mogą to być jego dalsze losy lub zupełnie nowe dzieje w zupełnie innym świecie (15 minut). Zaproponuj, by uczniowie wymienili się w ławkach swoimi tekstami, przeczytali je i sprawdzili, czy baśń kolegi/koleżanki jest zgodna z przepisem. (5 minut).

5. Podsumowanie 5 min.

Zapytaj, dlaczego ludzie czytają bajki? Do czego są potrzebne? Poproś o uzasadnienie opinii.