Bohaterowie w moich oczach

1. Rozgrzewka – jak pamiętamy postać? 15 min.

Ustal z uczniami, w którym miejscu sali znajduje się miejsce pokazów (tylko na potrzeby tego ćwiczenia). Poproś, aby wszyscy swobodnie poruszali się po całej przestrzeni. Niech na Twoje klaśnięcie grupa zatrzymuje się, a chętny uczeń zajmuje wyznaczone wcześniej miejsce i oznajmia głośno, którym bohaterem omawianej lektury chce się na moment stać, a następnie pyta grupę: „Kto mnie zna?”. Niech uczniowie (nie więcej niż pięć osób), którzy znają tego bohatera, podniosą ręce i staną za uczniem w roli bohaterem. Poproś, by wychylając się na różnych poziomach zza niego, opisali tego bohatera podając jego cechę charakteru, wyglądu, ulubione działanie, sposób poruszania lub swoją dowolną refleksje związaną z tą postacią. Powiedz, że zadaniem głównej postaci jest pokazanie działaniem lub pozą propozycji kolegów. Osoba w roli może także wypowiadać kwestie charakterystyczne dla wybranej postaci. Przećwiczcie ten mechanizm przy pierwszej postaci, a przy kolejnych powtarzajcie płynnie wg tego samego schematu. 

2. Wybór bohatera 10 min.

Poproś uczniów, żeby wybrali interesującego ich bohatera spośród tych, którzy pojawili się w pierwszej części ćwiczenia. Następnie poleć, żeby dobrali się w czwórki – kluczem niech będzie wybrany przez każdego bohater (może powstać więcej niż jeden zespół dotyczący tej samej postaci).

Pozwól uczniom porozmawiać chwilę o wybranych bohaterach: co było motywacją ich wyboru? Co ich interesuje w konstrukcji, historii tej postaci?

3. Bohaterowie na osi czasu 45 min.

Zapowiedz grupom, że będą nadal pracować nad swoimi postaciami. Niech zespół zdecyduje o wyborze jednego momentu w historii tego bohatera przedstawionej w książce/spektaklu. Poproś o umieszczenie tego momentu na osi czasu (tak jak na lekcji historii) i oznaczenie go jako teraźniejszości. Rozdaj zespołom po arkuszu papieru, żeby narysowały taką oś. Następnie niech zaznaczą na niej wydarzenia z przeszłości i przyszłości bohatera (w stosunku do wskazanego momentu). 

Poproś, aby każdy zespół przygotował prezentację bohatera o następującej strukturze:

- pierwszy uczeń improwizuje wypowiedź bohatera w wybranym przez grupę momencie oznaczonym jako teraźniejszość;

- drugi uczeń improwizuje wypowiedź bohatera dotyczącą wydarzeń (lub wydarzenia) poprzedzających wybrany moment, prowadzących do niego (przeszłość);

- trzeci uczeń improwizuje wypowiedź bohatera dotyczącą przyszłości – wydarzeń, które nastąpiły w konsekwencji wybranego momentu.

- czwarta osoba jest performerem, który odgrywa opowieść kolegów dzięki ruchowi, gestowi, dźwiękowi, pozycjom ciała – może w dowolny sposób zinterpretować tekst wypowiadany przez kolegów;

- elementem scenograficzno- przestrzennym wspólnym dla wszystkich zespołów ma być wyklejona przez Ciebie w przestrzeni sali oś czasu - niech każda grupa ustali, w jaki sposób ukaże losy bohatera na tej osi (podkreśl, że ważne jest zaznaczenie momentów przejścia pomiędzy trzema etapami przeszłością i teraźniejszością oraz teraźniejszością i przyszłością). Zaznacz, że postaci powinny się wypowiadać zgodnie z chronologią wydarzeń. Powiedz uczniom ,że prezentowane działania powinny płynnie przechodzić jedno w drugie, tak jak w choreografii, z momentem zatrzymania w trzech punktach czasowych. Możesz zaproponować muzykę do działań uczniów.

Daj im 15 minut na to, by przemyśleli, co poszczególne osoby chcą opowiedzieć i jak zaprezentować swoją historię bohatera. W czasie, kiedy będą pracować, wyklej za pomocą taśmy malarskiej oś czasu, na której będą odbywać się perfromansy grup.

Po zakończonej pracy obejrzyjcie przygotowane akcje i skomentujcie je.

 

Wariant: 

Poproś uczniów, żeby zastanowili się, czy do punktu określonego jako „teraźniejszość” mogły doprowadzić jakieś inne wydarzenia? Czy to wydarzenie mogło mieć inne konsekwencje? Poproś uczniów, by odegrali tę historię jeszcze raz, sprawdzając, jak to wpłynie na postrzeganie bohatera – czy teraz ujawniły się jakieś jego nowe cechy?

Pozwól chwilę porozmawiać w  grupie na temat poczynionych zmian. Jak te zmiany wpłynęły na konstrukcje bohatera oraz na postrzeganie przez uczniów wpływu wydarzeń na losy jednostki.

4. Podsumowanie 20 min.

Pozwól uczniom wypowiedzieć swoje refleksje po obejrzeniu historii.

Zapytaj uczniów, co nowego odkryli w prezentowanych postaciach? Jak różnią się od siebie wizerunki postaci zaprezentowane w pierwszym spontanicznym ćwiczeniu, jak w bardziej przemyślanej i przygotowanej prezentacji? Porozmawiajcie o postaciach. Czy przyglądanie się bohaterom pozwoliło Wam inaczej spojrzeć na decyzje podejmowane przez ludzi w świecie realnym? Wspólnie zastanówcie się jak wydarzenia kształtują postaci literackie, ale także każdego człowieka. Jakie widzicie zależności pomiędzy doświadczeniami bohatera, jego przeżyciami, osobowością, postawą wobec świata i wartościami?