Scenariusz lekcji oparty jest na fragmentach sztuki Maliny Prześlugi „Pustostan” – autorka nawiązuje w niej do „polskiej wigilijnej tradycji” oglądania amerykańskiego filmu „Kevin sam w domu”. Popkulturowy kontekst jest punktem wyjścia do opowiedzenia o relacjach rodzinnych. Poprzez wyjście od tekstu dramatu – dialogów i monologów, przyjmowanie ról, humorystyczny dystans – rozmowa o trudnej więzi, buncie i samotności okresu dojrzewania może stać się łatwiejsza. Scenariusz przeznaczony dla starszych klas szkoły podstawowej (7-8), gimnzjum oraz liceum.
Jeśli w klasie są uczniowie, którzy nie oglądali filmu „Kevin sam w domu", poproś ich o zobaczenie tego filmu przed zajęciami.
Klasa szkolna z rozsuniętymi stołami, krzesła ustawione w kole.
Fragmenty sztuki Maliny Prześlugi „Pustostan”.
Zacznij od nawiązania do tematu lekcji – zbierz od uczniów informacje o popularnym filmie: fabule, bohaterach, relacjach rodzinnych, świątecznym kontekście pokazywania filmu w Polsce. Rozrysuj je na tablicy w formie mapy skojarzeń. Możesz zadać kilka pytań pomocniczych: jak rozumieją tytuł filmu? Jaka jest relacja głównego bohatera z pozostałymi członkami rodziny? Jak przebiega kontakt dorosłych z dziećmi? Jakie znaczenie ma wybór świąt jako czasu akcji filmu – jakie konsekwencje to za sobą pociąga?
Podziel klasę na sześć grup. Poproś, by każdy zespół chwilę porozmawiał o oczekiwaniach rodziców wobec dzieci (na podstawie filmu oraz obserwacji i doświadczeń) i zapisał omówione hasła w formie hasztagów (np. #badzgrzeczna/y, #uczsiewiecej itp.). Porównajcie wyniki pracy grup – sprawdźcie, które pojawiają się najwcześniej. Porozmawiajcie wspólnie o tym, czego najczęściej wymagają od dzieci rodzice? Z jakiego powodu? Jak reagują na nie dzieci? Jakie mogą być konsekwencje niespełniania tych oczekiwań?
Rozdaj uczniom fragmenty sztuki Maliny Prześlugi. Zaproponuj jeden z dwóch sposobów czytania:
- wyznacz konkretne role dla wybranej grupy osób;
- zaangażuj do czytania wszystkich – wtedy po kolei, każdy z uczniów czyta jedną wypowiedź.
Komentarz: Sztuka jest gorzka i zabawna jednocześnie. Koniecznie pozwól uczniom się śmiać – nie uciszaj ich entuzjazmu wobec tekstu i zawartego w nim humoru, w imię „poprawnego przeczytania”.
Niech uczniowie nadal pracują w grupach – trzy z nich poproś o zaznaczenie w tekście kwestii nawiązujących do świąt Bożego Narodzenia, a kolejne trzy o wskazanie kwestii ukazujących codzienność bohaterów. Przeczytajcie je głośno. Zapytaj uczniów o to, co w tekście różni, a co łączy czas święta i czas codzienności. Co uważa się za konieczne wobec tych, którzy patrzą z zewnątrz, a co jest przed nimi ukryte? Porozmawiajcie o polaryzacji postaw bohaterów i określcie, z czego mogą one wynikać.
Każdemu z sześciu zespołów przydziel jednego bohatera dramatu. Poleć grupom, aby przyjrzały się następującym kwestiom:
- w jaki sposób mówi Wasza postać? Do kogo zwraca swoje wypowiedzi? Co cechuje jej język?
- czego dotyczą wypowiedzi postaci? O czym one mówią?
- co charakteryzuje relacje między postaciami? Co na to wpływa?
Wróćcie do tych pytań we wspólnej rozmowie. W omówieniu zwróć uwagę uczniów na różnice pomiędzy monologiem i dialogiem i poproś, by przejrzeli się, jak wyglądają dialogi między postaciami, jak monologi postaci. Spytaj, jak ukształtowane są relacje między bohaterami i z czego to wynika.
Spójrz wspólnie z uczniami na hasła zapisane na początku lekcji – zarówno na tablicy odnoszące się do filmu „Kevin sam w domu”, jak i te dotyczące rodzicielskich oczekiwań. Zastanówcie się nad nimi w kontekście przeczytanego tekstu. Który wątek najmocniej pojawił się podczas zajęć w dyskusjach?
Jako podsumowanie poproś uczniów, by powiedzieli, jak rozumieją tytuł sztuki Maliny Prześlugi „Pustostan”. Które pojęcia są dla nich najważniejsze? Jak myślicie, dlaczego tytuł sztuki Maliny Prześlugi brzmi „Pustostan”?
Malina Prześluga, „Pustostan", [w:] „Dialog" nr 2/2015. 
„Kevin sam w domu", reż. Chris Columbus.
